Είχαμε ακούσει τόσα πολλά για αυτό το χωριό της Φλώρινας, που όλο και περισσότερο, μας κέντριζε την περιέργεια να το επισκεφθούμε. Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί και ο παγκόσμιος τύπος, το παρουσιάζουν σαν ένα από τα δέκα ομορφότερα χωριά της Ελλάδας.  Ενώ στον παγκόσμιο διαγωνισμό της U.N.E.S.C.O. διεκδίκησε το Διεθνές Βραβείο Μελίνα Μερκούρη για την άριστη διαχείριση πολιτιστικού αποθέματος και φυσικού περιβάλλοντος. 

 Το Νυμφαίο βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού Φλώρινας και υπάγεται στο Δήμο Αμύνταιου. Από το 1978 έχει χαρακτηρισθεί ως «διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός». Όσα όμως και να ακούσεις ή να διαβάσεις για ένα μέρος, δε λύνουν τις απορίες σου, ούτε σου χαρίζουν εμπειρίες και ζωντανές εικόνες…αυτά τα εισπράτεις μόνο από κοντά. Επισκεφθήκαμε το Νυμφαίο, ένα Σαββατοκύριακο της περασμένης Άνοιξης. Λόγω εποχής, δεν είχαμε την τύχη να δούμε τη χιονισμένη άποψη του Νυμφαίου και του ολόλευκου δάσους οξιάς, που κατά γενική ομολογία, θυμίζει κάτι από αλπικό τοπίο της Βόρειας Ευρώπης.

Φτάνοντας στο Νυμφαίο

Ο οικισμός, κτισμένος στις πλαγιές του όρους Βίτσι, βρίσκεται σε υψόμετρο 1350 μ. και φτάνοντας, σκέφτηκα πως είναι το ορεινότερο μέρος που έχουμε πάει. Μέχρι τώρα, βέβαια, γιατί ποτέ δεν ξέρεις. Οι γύρω κορυφές, που επιμένουν να παραμένουν χιονισμένες, θυμίζουν τον βαρύ χειμώνα που πέρασε. Ωστόσο, το δάσος από οξιές που αγκαλιάζει το χωριό, πνιγμένο στο πράσινο, μαζί με τις πολύχρωμες πινελιές των αγριολούλουδων, δηλώνει τον ερχομό της Άνοιξης. Κτισμένο αμφιθεατρικά το Νυμφαίο, χαρίζει άπλετη θέα στα μεγάλα καταπράσινα λιβάδια και στους γαλάζιους καθρέφτες των λιμνών της Φλώρινας. Φτάνοντας, όπως επιβάλλεται,  αλλά και με μεγάλη χαρά, αφήσαμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ του χωριού. Βλέπετε, σαν παραδοσιακός οικισμός, συστήνεται στους επισκέπτες, μόνο εάν τον…περπατήσουν. Στην είσοδο, μας υποδέχεται το τοξωτό ξύλινο γεφυράκι που ενώνει δύο από τα πιο όμορφα αρχοντικά του χωριού. 

Η περιήγηση στο χωριό

Περνώντας το, βρεθήκαμε σε ένα σκηνικό, σαν βγαλμένο από παραμύθι. Πέτρινα καλντερίμια, πέτρινα σπίτια με τσίγκινες στέγες, πρασιές αγριολούλουδα και αξιολάτρευτα πόνυ που απολάμβαναν τον ”δειλό” ακόμα ανοιξιάτικο ήλιο. Η μυρωδιά της οξιάς που καίγεται στα τζάκια, κυριαρχεί και μπερδεύεται με τον καθαρό βουνίσιο αέρα. Στη γραφική πλατεία του, ντυμένη κι αυτή με πέτρα φυσικά, ήπιαμε στα γρήγορα ένα ζεστό καφέ. Αμέσως μετά, είχε σειρά η γνωριμία ”από κοντά” με τον παραδοσιακό οικισμό. Την πρώτη μέρα, χορτάσαμε βόλτες στα πέτρινα δρομάκια και θαυμάσαμε τα ιστορικά και πολιτιστικά αξιοθέατα του χωριού.

Τι να δείτε: Ποια επισκεφθήκαμε και σχεδόν επιβάλλεται να δει όποιος ταξιδέψει στο Νυμφαίο:
Την περίφημη Νίκειο Σχολή. Ένα πραγματικό στολίδι και σήμα κατατεθέν του Νυμφαίου, δωρεά του ντόπιου ευεργέτη Ζαν Νίκου. Στην αρχή λειτούργησε σαν σχολείο, ενώ σήμερα λειτουργεί ως συνεδριακό κέντρο του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας. Σε κάποιες αίθουσες λειτουργούν μόνιμες εκθέσεις φωτογραφίας. Το τριώροφο Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, Λαογραφίας και Ιστορίας, με πλούσια συλλογή χειροτεχνιών, παλιών έργων αργοροχρυσοχοΐας, παραδοσιακών φορεσιών και ιστορικών αρχείων.  Τον ναό του Αγίου Νικολάου, τρίκλιτη βασιλική. Οι καμπάνες του 1856 και 1862, ήταν φτιαγμένες στην Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό. Στο χωριό βρίσκεται και το μισογκρεμισμένο πια σήμερα, στρατηγείο του Παύλου Μελά. 

Πάρκο Άγριας Φύσης: Δυστυχώς δεν προλάβαμε να δούμε το συναρπαστικό πάρκο άγριας φύσης και υπαίθριας αναψυχής Νυμφαίου. Όσοι είστε τυχεροί και μείνετε περισσότερες μέρες, σας προτείνουμε να το επισκεφθείτε. Η εικόνα των ελαφιών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και φιλοξενεί το πάρκο, κερδίζουν μικρούς και μεγάλους.

Γευστικές ”συναντήσεις” και…αναμμένο τζάκι – Τι σας προτείνουμε να δοκιμάσετε

Μεταξύ καφέ…τσίπουρου και φαγητού, συζητήσαμε με τους κατοίκους του χωριού.  Όχι μόνο για την ιστορία του, αλλά και για τις δραστηριότητες, την καθημερινότητά τους και τις αξιόλογες δράσεις τους στον τομέα του πολιτισμού και του τουρισμού. Γευστικά, στο διήμερό μας, τιμήσαμε δεόντως πολλά παραδοσιακά πιάτα της Φλώρινας. Δοκιμάσαμε την πίτα με πράσσα και μανιτάρια, κεφτέδες με κρεμμύδια και πιπεριές Φλωρίνης και τη ντόπια στραπατσάδα.  Φυσικά γίγαντες Πρεσπών στο φούρνο, τα ολόφρεσκα ζυμαρικά και το μοσχαράκι με μελιτζάνες. Δεν είπαμε όχι  και στα σπιτικά γλυκά του κουταλιού, με φράουλα, βύσσινο, κεράσι, αλλά και τα πιο ιδιαίτερα. Αυτά  με κάστανο και καρύδι, παραγωγής του γυναικείου συνεταιρισμού. Την απόλαυση του ουρανίσκου μας, συμπλήρωναν τα εκλεκτά κρασιά από τα γνωστά οινοποιεία του Νυμφαίου. 

Το  βράδυ, ξεφυλλίζοντας τη ”Βίβλο Φιλοξενίας”, μάθαμε αρκετά παραπάνω για την ιστορία του χωριού. Μπροστά στο τζάκι του πέτρινου ξενώνα μας, ”έκλεισε” η πρώτη μας μέρα στο Νυμφαίο.  Μιας και μιλάμε για ”γεύσεις”, δεν θα παραλείψω, να αναφερθώ και στο πλούσιο ελληνικό πρωινό, που μας ”ξύπνησε” ευχάριστα το επόμενο πρωί. Τραχανόσουπα με γάλα και πρόβειο βούτυρο, ζεστή κολοκυθόπιτα, γιδοτύρι και σπιτική μαρμελάδα από αγριοφράουλες!!!

Η επόμενη μέρα

 Το επόμενο πρωί, ήταν αφιερωμένο στον …Αρκτούρο. Δυστυχώς  ξέραμε πως δε θα προλάβουμε να δούμε και το συναρπαστικό πάρκο άγριας φύσης και υπαίθριας αναψυχής του Νυμφαίου. Όσοι είστε τυχεροί και μείνετε περισσότερες μέρες, σας προτείνουμε να το επισκεφθείτε. Η εικόνα των ελαφιών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και φιλοξενεί το πάρκο, κερδίζουν μικρούς και μεγάλους. Όταν ο ήλιος στάθηκε για τα καλά πάνω στις τσίγκινες στέγες των σπιτιών (αμάθητοι εμείς στις πόλεις στο ορεινό πρωινό κρύο), κουμπώσαμε τα πανωφόρια μας και…βουτήξαμε στη φύση.

Στα άδυτα του Αρκτούρου – Μια ονειρική διαδρομή που δεν θες να τελειώσει ποτέ…

Ξεκινώντας από το ανατολικό parking του χωριού, διανύουμε για περίπου δεκαπέντε λεπτά ένα πέτρινο μονοπάτι που νομίζεις ότι ξέφυγε από κάποιο παραμύθι. Οι αντικριστές οξιές, σε όλο του το μήκος, μοιάζουν να γέρνουν για να αγκαλιάσουν η μία την άλλη και δημιουργούν ένα φυσικό τούνελ, ενώ οι ακτίνες του ήλιου, το φωτίζουν, ”παραβιάζοντας” τις πυκνές φυλλωσιές. Στις άκρες του μονοπατιού, ένα πράσινο μαλακό ”χαλί”, με πινελιές κίτρινες, πορτοκαλί καφέ και χάλκινες, συμπληρώνει τις ”σελίδες” του παραμυθιού, που δεν θες να τελειώσει. Στο τέλος του, όμως μας περιμένει ένας άλλος μαγικός κόσμος, αυτός της άγριας φύσης του Αρκτούρου.

Αρκτούρος: Η μη κερδοσκοπική οργάνωση του Αρκτούρου είναι ένα περιβαλλοντικό κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα και τον λύκο ενάμισι χιλιόμετρο έξω από το χωριό. Στις εγκαταστάσεις αυτές φιλοξενούνται 13 αρκούδες, δώδεκα καφέ και μία μαύρη που οι περισσότερες σώθηκαν από κατάσταση αιχμαλωσίας, η οποία τους άφησε συμπτώματα «στερεοτυπικής συμπεριφοράς» και θεωρείται αδύνατη η επανένταξη τους στο φυσικό τους περιβάλλον. Στο μικρό ξύλινο περίπτερο του Κέντρου βρίσκεται μία ομάδα εθελοντών, η οποία οργανώνει τους επισκέπτες σε ομάδες. Έπειτα, τους κατευθύνει στα εξήντα περίπου στρέμματα δάσους, μέσα στα οποία ζουν ελεύθερα αλλά προστατευμένα τα συμπαθή άγρια ζώα. Η ξεναγός του Κέντρου, μας μίλησε για το έργο τους, τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν και μας ταξίδεψε στον κόσμο του Αρκτούρου.

Το κέντρο ενημέρωσης είναι ανοιχτό για το κοινό (έναντι συμβολικού εισιτηρίου) τους περισσότερους μήνες του έτους, καθημερινά εκτός Τετάρτης, από τις 10.00 το πρωί έως τις 17.00 το απόγευμα. Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο χωριό Αγραπιδιά, βρίσκεται το καταφύγιο του λύκου.

Το Νυμφαίο του χθες – με μια μικρή περίληψη, από όσα διαβάσαμε στη ”Βίβλο Φιλοξενίας”

Η παλιότερη ονομασία του, ήταν Νιβέστα,ή αλλιώς Νέβεσκα, όνομα βλάχικης και προηγουμένως δωρικής προέλευσης. Της δίνουν τρεις ερμηνείες: «Νύφη» λόγω της ομορφιάς του χωριού (Νιβέστα) και της τοποθεσίας, «αθέατη» (ni vista), μάλλον επειδή βρισκόταν σε σημείο όπου δεν γινόταν εύκολα ορατό. Αλλά  και «χιονάτη» ή «όπου μένει το χιόνι» (nives sta). Γνήσιο βλαχοχώρι, το Νυμφαίο πρωτοκατοικήθηκε γύρω στο 1385 και από τις αρχές του 17ου αιώνα, άρχισε η μεγάλη του ακμή.

Γύρω στο 1630, οι Νυμφαιώτες επιδίδονται με μεράκι στην ασημουργία και για τους υπόλοιπους τρεις αιώνες έκαναν το χωριό περιώνυμο κέντρο αργυροχρυσοχοΐας όχι μόνο στη Μακεδονία, αλλά σε όλα τα Βαλκάνια. Ήταν ένα πυκνοκατοικημένο χωριό και πολλοί από τους κατοίκους του ήταν πλούσιοι έμποροι καπνού και βαμβακιού. Διέθετε υποδειγματικές υποδομές και πλούσιο πολιτισμό. Σημαντική ήταν η προσφορά των κατοίκων του Νυμφαίου και στην Ελληνική επανάσταση του 1821, ενώ ανέδειξε και σημαντικούς ευεργέτες. Ξεχωρίζουν ο Μίχας Τσίρλης, με τη συμβολή του στην ελληνική επανάσταση, η οικογένεια Σωσσίδη και ο Ζαν Νίκου.  Με δωρεά του τελευταίου, δημιουργήθηκε η περίφημη Νίκειος Σχολή, σήμα κατατεθέν του Νυμφαίου.

Από το 1930 και περισσότερο μετά τον πόλεμο, διασπάστηκε η ντόπια αγορά και άρχισε η παρακμή του Νυμφαίου. Σταδιακά το χωριό ερήμωνε, αφού οι κάτοικοι έφευγαν για αναζήτηση δουλειάς σε πλουσιότερα μέρη, οι μόνιμοι κάτοικοι ήταν μόλις 50 στον αριθμό και οι εικόνες της εγκατάλειψης, ήταν εμφανείς. Στη δεκαετία το ’90, αρχίζει μια σημαντική προσπάθεια για τουριστική ανάπτυξη του οικισμού. Ξαναστρώθηκαν τα καλντερίμια, ανακαινίστηκαν τα κατεστραμένα αρχοντικά, δημιουργείται το καταφύγιο του Αρκτούρου, που ήταν και η ιδέα για την αναβάθμιση του χωριού και της περιοχής. .

Το Νυμφαίο σήμερα

Σήμερα το Νυμφαίο, είναι ένα χωριό με λίγους κατοίκους, αποτελεί όμως έναν σημαντικό τουριστικό πόλο του νομού Φλώρινας. Πολλοί ντόπιοι και μη, επανεκτιμώντας τη δυναμική του τόπου, συμβάλλουν στο να διεκδικήσει και πάλι την παλιά του εικόνα. Βασικά θεμέλια για την τουριστική του ανάπτυξη, αποτέλεσαν το μαγευτικό φυσικό περιβάλλον, η σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά και η παραδοσιακή του αρχιτεκτονική. Ξαναστρώθηκαν τα πέτρινα καλντερίμια και η πλατεία και αναστηλώθηκαν τα παλαιά αρχοντικά.  Δημιουργήθηκαν έτσι εξαιρετικές υποδομές για τους επισκέπτες του, αλλά και κίνητρα επαναπατρισμού των ντόπιων.

Στο Νυμφαίο, θα βρούμε παραδοσιακούς ξενώνες, ταβέρνες και καφέ.  Λίγα βέβαια στον αριθμό, αλλά αξιόλογα και με χαρακτηριστικά ζεστή φιλοξενία. Στα ταβερνάκια του, θα δοκιμάσουμε πιάτα της τοπικής κουζίνας και θα γνωρίσουμε τη γαστρονομία της Φλώρινας. . Στο κατάστημα με παραδοσιακά προϊόντα, η ”Νύμφη”, που δημιουργήθηκε από τον αστικό γυναικείο συνεταιρισμό, θα βρούμε ”σπιτικά” γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, λικέρ, ζυμαρικά, εργόχειρα, κοσμήματα και ξυλόγλυπτα αναμνηστικά.

Όσο για δραστηριότητες, εκτός από την πεζοπορία, μας δίνεται η ευκαιρία και για ιππασία, αφού στο χωριό λειτουργεί ιππικός όμιλος. Ενδιαφέρον κι επισκεψιμότητα, προσθέτει η δραστηριοποίηση στην περιοχή του Περιβαλλοντικού Κέντρου Αρκτούρος, ένα κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα, αλλά και το καταφύγιο του λύκου, 1.5 χλμ. έξω από το χωριό.

Το Νυμφαίο, δέχεται πολλούς επισκέπτες όλο το χρόνο, δεν ανήκει όμως στα μέρη του μαζικού τουρισμού. Ένα ”συν” για όσους αποζητούν φύση και ηρεμία. Παρά το μεγάλο υψόμετρο, το Νυμφαίο είναι εύκολα προσβάσιμο και η οδήγηση ξεκούραστη, αν εξαιρέσεις το ένα τέταρτο περίπου δρόμο με πολλές στροφές από το χωριό Αετός μέχρι το Νυμφαίο, ειδικά το χειμώνα με τα χιόνια. Για τους βορειοελλαδίτες, το Νυμφαίο είναι ιδανικός προορισμός για Σαββατοκύριακα και μικρές αποδράσεις. Για εκείνους που θα κάνουν ένα μεγαλύτερο ταξίδι, γίνεται η ιδανική αφετηρία, για κοντινές εξορμήσεις.

Κοντινοί προορισμοί: 

Η πόλη της Φλώρινας  – Οι λίμνες Πρέσπες, Ζάζαρη και Χειμαρίτιδα: Σημαντικοί υδροβιότοποι και ονειρικά τοπία, είναι οι σημαντικότερες από τις έξι φυσικές λίμνες του νομού. Στη Ζάζαρη και τη Χειμαρίτιδα, μας δίνεται η ευκαιρία για δραστηριότητες, όπως πεζοπορία, ποδηλασία, κανό κ.λπ.

Τα κοντινά χωριά: 

Το Σκλήθρο, γνωστό για τις γαστριμαργικές απολαύσεις στις ταβέρνες του.
Ο Αετός, από τα μεγαλύτερα χωριά της περιοχής, στις πλαγιές του όρους Βέρνον.  Φημίζεται για την καλλιέργεια της περίφημης κόκκινης πιπεριάς Φλωρίνης. Στον Αετό, λειτουργεί και το κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα του Αρκτούρου. Το Λέχοβο, ένα καταπράσινο χωριό, με παραδοσιακό χρώμα, χτισμένο σε υψόμετρο 900 στις πλαγιές του όρους Βίτσι. Το χωριό Αγραπιδιά, όπου σε ειδικά περιφραγμένο τμήμα φυσικού δάσους βελανιδιάς, έκτασης 70 στρεμμάτων, λειτουργεί το Καταφύγιο Λύκου της οργάνωσης Αρκτούρος. Το γραφικό Λιμνοχώρι, χτισμένο πάνω στην όχθη της λίμνης  Ζάζαρη.

Νυμφαίο – πρόσβαση: Το Νυμφαίο απέχει 546 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Φτάνουμε στο χωριό είτε μέσω Λάρισας – Κοζάνης – Πτολεμαΐδας είτε μέσω Τρικάλων – Γρεβενών – Κοζάνης. Από Θεσσαλονίκη απέχει 182 χιλιόμετρα και προσεγγίζεται μέσω της Εγνατίας Οδού, περνώντας τη Βέροια και ακολουθώντας την έξοδο για Φλώρινα και στη συνέχεια τις πινακίδες για Αμύνταιο.

Παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής

Οι εικόνες και οι εντυπώσεις που παίρνουμε μαζί μας αφήνοντας πίσω το πανέμορφο χωριό της Φλώρινας, είναι πολλές. Το απαράμιλλης ομορφιάς φυσικό γύρω τοπίο, με το δάσος οξιάς να αγκαλιάζει τον οικισμό.  Η απεριόριστη θέα του, και η απόλυτη κυριαρχία της πέτρας στην αρχιτεκτονική του. Η ησυχία που παραβιάζεται μόνο από τους ήχους της φύσης, οι βόλτες στα πέτρινα μονοπάτια, η επίσκεψη στα πολιτιστικά ”αγαθά” του.  Και φυσικά,  η ονειρική διαδρομή προς τον Αρκτούρο.

Ήταν ομολογουμένως, ένα Σαββατοκύριακο απολαύσεων…όχι μόνο οπτικών, αλλά και γευστικών. Δοκιμάσαμε τοπικές λιχουδιές, γευστικότατα πιάτα με ντόπιες συνταγές, λικέρ και παραδοσιακά γλυκά. Και όλα αυτά, σε ένα μοναδικό φύσης, ηρεμίας, πολιτισμού και παράδοσης. Όσοι αποζητούν σύγχρονες διακοπές σε κοσμικά μέρη, νυχτερινή διασκέδαση και βόλτες ”στριμωγμένοι” από πολυκοσμία…τότε το Νυμφαίο, σίγουρα δεν ανήκει στα μέρη που θα επιλέξουν. Εμείς θα ”κλείσουμε” τη μικρή μας απόδραση, με τη διαπίστωση, πως πραγματικά το Νυμφαίο, είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Ελλάδας.